بازار مسکن و رکود بازار
بیش از 40 درصد اقتصاد ایران به بازار مسکن اختصاص دارد .
رکود یا صعود در این بازار می‌تواند تأثیر بسزایی در بهبود یا افت وضعیت معیشتی مردم بگذارد.
از سوی دیگر مسکن به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نیازهای هر انسانی موردتوجه مردم بوده است. اکنون چشم همه سخت به دنبال وضعیت افت‌وخیز قیمت مسکن در ماه‌های آینده است. اما این جریان آب به کدام مسیر می‌رود؟
آیا قیمت مسکن افزایش می‌یابد؟
در ماه‌های اخیر شاهد جهش ناگهانی دلار بوده‌ایم که این مورد بسیاری را در مورد وضعیت بازار مسکن نگران کرده است. از سوی دیگر 79 درصد در تهران و 45 درصد مردم در سایر شهرها با مشکل نبود مسکن روبرو هستند.
افزایش نرخ ارز از سال 97 تاکنون نیز بر روند صعودی قیمت مسکن تأثیر کم‌سابقه‌ای گذاشت و اکنون بیش از یک دهه گذشته مردم با مشکل مسکن روبرو هستند.
افزایش قیمت ناگهانی و غیرمنتظره دلار از شهریور سال جاری (1401) و رسیدن به مرز 41 هزار تومان پیش‌بینی‌های اقتصاد‌دان‌ها و فعالان مسکن را به سمت افزایش قیمت این بازار پیش برد.
طبق گفته بسیاری از کارشناسان اقتصادی جهش دلار از 30 هزار تومان به 41 هزار تومان در آینده‌ای نزدیک باعث بالا رفتن قیمت مسکن می شود.
همیشه تأثیر بالارفتن ارز بر روی مسکن دیرتر از سایر کالاها و بازارها خود را نشان می‌دهد.
به‌طوری که تا چندین ماه هیچ تأثیری از افزایش روند دلار بر روی بازار مسکن را نخواهیم دید یا حداقل کمتر خواهیم دید.
دلیل تأثیر افزایش نرخ ارز بر روی قیمت مسکن کاملاً مشخص‌شده و منطقی است و راهی جز این وجود ندارد.
آنچه مسلم است ساخت‌وسازها با بازارهایی همچون آهن، مصالح ساختمانی، نیروی کار و تجهیزات وارداتی همراه می‌شود؛ بنابراین با افزایش قیمت هر یک از این موارد، قیمت بازار مسکن نیز روند صعودی به خود می‌گیرد.
بالارفتن دستمزد نیروی کار از یک‌سو و از سوی دیگر افزایش قیمت آهن‌آلات به‌عنوان مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار روی قیمت ساخت‌وساز، به افزایش قیمت مسکن می‌انجامد.
آیا می‌توان امیدوار بود بازار مسکن و قیمت آن ریزش کند؟
دولت رئیسی از ابتدای روی کار آمدن وعده بهبود وضعیت معیشت مردم و دسترسی به بازار مسکن برای اغلب ایرانیان را در نوید می داد.
اما این وعده‌ها با عمل چقدر فاصله‌دارند و عملی‌شدن وعده ساخت 4 میلیون مسکن چطور می‌تواند بر روی این بازار تأثیر بگذارد؟ آیا امیدی به جلوگیری از تأثیر تورم بر روی قیمت مسکن وجود دارد؟
تجربه پیشین ساخت مسکن مهر در سال 1386 نشان داد اگر طرح‌های کلانی از سوی دولت در صنعت ساخت‌وساز و ورود به این بازار صورت بگیرد، می‌تواند تا حدودی از افزایش قیمت مسکن جلوگیری کند. اکنون شهروندان زیادی چشم امیدشان به ماه‌های آینده و اجراشدن این طرح است تا بتوانند با هزینه کمتر صاحب سرپناه شوند.
از سوی دیگر اقتصاددانان و کارشناسان زیادی نیز به ناکارآمدی دولت آقای رئیسی در یک سال و چند ماه اخیر اشاره می‌کنند.
آنها بر این نظرند که وضعیت اقتصادی کشور در شرایطی نیست که بتوان طرح ساخت 4 میلیون مسکن را عملی کرد.
خانه بخرم یا نخرم؟
دولت فعلی با سیاست ساخت مسکن تدریجی در تلاش است تا طرح‌های حمایتی متناسب با توسعه پایدار را اجرا کند. کارشناسان و مشاوران اقتصادی دولت رئیسی بر روی مشکلات مسکن مهر تأکیددارند و معتقدند رشد یکباره ساخت‌وسازها نتیجه برعکس می‌دهد و به‌جای ایجاد اثر مثبت بر روی بازار، به افت و رکود می‌انجامد که در نهایت آنچه را که انتظار داریم، به دست نمی‌آوریم.
به همین دلیل دولت فعلی سیاست را روی ساخت خانه در مکان‌های مطلوب شهری همراه با فراهم‌کردن امکانات و شرایط لازم برای رفاه حال ساکنین، متمرکز می کند.
سیاست‌گذاران و کارشناسانی که اجرای طرح ساخت مسکن ملی در دولت رئیسی را بر عهده‌دارند، معتقدند ساخت مسکن باید به شکل زمان‌بر انجام شود تا محله‌ها و خیابان‌های ایجادشده توسط ساکنین آن منطقه تکمیل و امکانات لازم فراهم شود.
تأسیس فروشگاه، مدرسه، مسجد و… از جمله نیازهای این مناطق تازه تأسیس است که باید توسط مردم همان منطقه صورت بگیرد.
اما برای تصمیم‌گیری در مورد خرید خانه باید به وضعیت دولت و کارآمدی آن در عمل به وعده‌هایش در یک سال و چند ماه اخیر نگاه کنید. به‌راستی دولت آقای رئیسی باتوجه‌به وضعیت فعلی کشور می‌تواند در آینده‌ای نزدیک نیاز بخش زیادی از مردم به مسکن را برآورده کند؟
در حال حاضر خرید و فروش در این بازار به دلیل کاهش قدرت خرید مردم پایین می آید .
به همین خاطر معاملات کمتری نسبت به ۶ماهه نخست سال در حال انجام است.
بااین‌حال باید منتظر تصمیمات و عملکرد دولت در زمینه افزایش ساخت‌وساز در سال آینده ماند.