مشکل نگهداری از طلا و تأمین امنیت این فلز گران‌بها باعث شد که در سال‌های اخیر فعالان این حوزه به فکر یک راه چاره برای این معضل بیفتند. گواهی سپرده یک روش سرمایه‌گذاری رایج در بازارهای مالی مختلف است. در قالب این گواهی افراد می‌توانند مالکیت یک دارایی را به دست بگیرند، بدون آنکه نیازی به دریافت فیزیکی آن داشته باشند. دقیقا همین مفهوم برای بازار طلا نیز استفاده می‌شود و افراد می‌توانند با خرید گواهی سپرده طلا در شکل‌های مختلف مالکیت آن را در دست بگیرند بدون آنکه طلا را به‌صورت فیزیکی دریافت کنند.
سال ۱۳۹۴ برای اولین بار بود که گواهی‌های سپرده طلا در ایران مورد استفاده قرار گرفتند. در آن زمان بانک مرکزی سه دلیل را برای تعریف این گواهی در کشور عنوان کرد که عبارت‌اند از:
- افزایش امنیت سرمایه‌گذاری در بازار طلا
- ایجاد شفافیت در بازار طلا و کمک به مهار بازار سیاه
- تسهیل فرایند کشف قیمت رسمی سکه طلا
خرید و فروش گواهی سپرده سکه طلا دقیقا مانند سهام است، یعنی باید سفارش خرید یا فروش ثبت کرده و پس از آن تعداد واحدهای معاملاتی مورد نظر خود را معامله کنید. همچنین انبارهایی توسط بورس کالا معرفی شده است که افراد می‌توانند سکه‌های خود را در آنجا به امانت بگذارند. انبار مورد نظر نیز براساس قوانین تعیین شده و استانداردهای لازم ابتدا اصالت سکه را تأیید کرده و سپس سکه را از دارنده تحویل می‌گیرد. در حال حاضر بانک های سامان، صادرات، رفاه، ملت و آینده دارای انبارهایی هستند که می توان فرآیند گواهی سکه را در آن ها انجام داد. مالکان گواهی سپرده سکه طلا یک روز پس از خرید سکه از بورس کالا می‌توانند به خزانه‌داری بانک مربوطه مراجعه کرده و با ارایه گواهی، سکه‌های خود را دریافت کنند.
گواهی سپرده طلا چه مزایایی به همراه دارد؟
خرید و فروش گواهی سپرده طلا می‌تواند مزایای مهمی را به همراه داشته باشد که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:
پایان مخاطرات معامله فیزیکی سکه
مهمترین مزیت معاملات گواهی سپرده سکه، عدم وجود انواع مخاطرات اعم از مخاطرات مربوط به نگهداری، حمل و نقل و احتمال سرقت می باشد. در این روش، فرد گواهی سپرده کالایی سکه را در بورس خریداری می کند و سکه در خزانه بانک به صورت امانت و در شرایط استاندارد و امن نگهداری می شود. در نتیجه، مخاطرات مربوط به نگهداری و حمل و نقل آن جهت فروش در بازار نقدی و همچنین خطر سرقت سکه در صورت نگهداری در منازل به طور کامل از بین می رود.
تفاوت با خرید نقدی
مخاطره دیگر خرید سکه به صورت نقدی، احتمال تقلبی بودن سکه است. تعداد زیادی از سکه هایی که در بازار وجود دارد ضرب بانک مرکزی نیست و با وجود آنکه وزن و عیار طلای به کار رفته در آن نیز درست است، با قیمت سکه ضرب بانک مرکزی اختلاف فاحشی دارد که مشکلاتی را برای خریدار و فروشنده ایجاد می کند. اما چنین مشکلی در خصوص معاملات گواهی سپرده سکه مطرح نیست و تمام گواهی ها به پشتوانه سکه ضرب بانک مرکزی و طبق استانداردهای موجود است.
خرید و فروش آنلاین سکه در سراسر ایران
در این روش به کمک سامانه های معاملات آنلاین از هر نقطه ای از کشور می توان سکه طلا را خرید و فروش کرد و نیازی به مراجعه به بازار نقدی برای خرید و یا فروش سکه نیست، در نتیجه به کمک این سامانه ها مشکلات مربوط به نقل و انتقال فیزیکی سکه هم وجود وجود ندارد. چراکه در این روش، کارگزاران از طریق سیستم های در اختیار خود فرآیند تسویه و انتقال پول به حساب فروشنده و انتقال دارایی به کد خریدار را انجام می دهند.
کارمزد اندک معاملات
مزیت مهم دیگری که در این روش می توان به آن اشاره کرد این است که کارمزد معاملات این ابزار بسیار ناچیز است. به طوری که هزینه نگهداری روزانه هر قطعه سکه در خزانه 130 تومان بوده و هزینه ارزیابی در زمان تحویل سکه به خزانه ها نیز 5700 تومان است. بنابراین هزینه انجام معاملات به کمک این اوراق نسبت به ارزش بازار سکه بسیار اندک است. همچنین این امکان در حال فراهم شدن است که ابزار معاملاتی مذکور کارکرد توثیق در شبکه بانکی را دارا باشد تا شبکه بانکی به پشتوانه این اوراق بتواند به دارنده این اوراق به عنوان مالک سکه تسهیلات اعطا کند.
معافیت مالیاتی گواهی سپرده کالایی
با توجه به اینکه گواهی سپرده کالایی در حکم یک ورقه بهادار است و ورقه بهادار به استناد ماده ۱۴۳ قانون مالیات های مستقیم و بند ۲۴ ماده یک قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید، هم از مالیات بر ارزش افزوده و هم از مالیات بر عملکرد معاف است و هیچگونه محدودیت و ممنوعیت مالیاتی ندارد، یک مزیت مهم برای ابزار مذکور محسوب می شود و یک فرصت سرمایه گذاری جذاب برای سرمایه گذاران و علاقه مندان به بازار سکه و طلا است.